κοκκίδες

(coccidae). Οικογένεια ημιπτέρων εντόμων της υπόταξης των ομοπτέρων. Περιλαμβάνει τις κοχενίλες και τις παραπλήσιες μορφές, που χαρακτηρίζονται ως ψείρες των φυτών, γιατί ζουν πάνω σε αυτά απομυζώντας τους χυμούς τους. Τα έντομα της οικογένειας αυτής είναι γνωστά για την παραγωγή κεριού, με το οποίο καλύπτονται, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να μη μοιάζουν με έντομα. Μάλιστα, όταν ωριμάσουν, τα περισσότερα από τα εξωτερικά τους όργανα, όπως τα πόδια, τα φτερά και οι κεραίες ατροφούν και καθίστανται μη λειτουργικά. Χαρακτηριστικοί αντιπρόσωποι είναι τα γένη λεκάνιο, κέρμης, κόκκος, δορθεσία, μονόφλεβος, διασπίδιο, ικερία, ασπιδιωτός κ.ά. Οι κ. χαρακτηρίζονται από σεξουαλικό διμορφισμό: τα αρσενικά είναι πάρα πολύ μικρά και έχουν ένα ζευγάρι φτερά, ενώ τα θηλυκά είναι άπτερα και σφαιροειδή, όμοια με κόκκους· μόλις εγκατασταθούν πάνω σε κάποιο φυτό σπάνια μετακινούνται και παραμένουν εκεί ακίνητα μέχρι να πεθάνουν, αφού γεννήσουν τα αβγά τους. Οι κ. τρέφονται με τους χυμούς του φυτού στο οποίο παρασιτούν· επειδή η περιεκτικότητά τους σε νερό και σάκχαρα είναι μεγαλύτερη από τις απαιτήσεις των εντόμων αυτών, η περίσσεια αποβάλλεται με τη μορφή μελιτώματος, το οποίο προσελκύει τα μυρμήγκια. Ορισμένα από τα γνωστότερα είδη των κοχενιλών είναι η κ. των θερμοκηπίων, η κ. της συκιάς, η κ. της ελιάς και το πιο βλαβερό απ’ όλα, η κ. της πορτοκαλιάς. Το τελευταίο ζει στη Νότια Αμερική, στη νότια Αφρική, στον Κόλπο του Μεξικού και στις χώρες της νότιας Μεσογείου. Επίσης διαδεδομένη είναι η κ. η νοπάλ, που ζει στο Μεξικό, πάνω στα κλαδιά του δέντρου νοπάλ. Σήμερα συναντάται και στην Ινδία, στους Κανάριους Νήσους και στην Ισπανία. Παράγει μία κόκκινη βαφή, το καρμίνιο, με το οποίο χρωματίζονται τα χάπια, η μελάνη, τα λικέρ κλπ. Από το γένος ασπιδιωτός ξεχωρίζει το έντομο ασπιδιωτός ο κακοήθης, γνωστό και με την κοινή ονομασία ψείρα του Αγίου Ιωσήφ, που ζει στις μηλιές, στις κερασιές, στις ροδακινιές και σε άλλα οπωροφόρα. Ένα είδος του γένους ικερία, η Icerya purchasi, μεταφέρθηκε τυχαία στην Καλιφόρνια από την Αυστραλία το 1868 και κατέστρεψε χιλιάδες πορτοκαλιές και λεμονιές, απειλώντας με ολοκληρωτική εξαφάνιση τα δέντρα αυτά. Για την καταστροφή αυτών των βλαβερών εντόμων μεταφέρθηκαν στην Καλιφόρνια πολλά έντομα του είδους νόβιος ο αρχικός, ο οποίος αποτελεί τον φυσικό εχθρό της ικερίας που ζει πάνω στα δέντρα που έχουν προσβληθεί από αυτήν, καταβροχθίζοντάς την. Ορισμένες κοχενίλες είναι χρήσιμες, καθώς το έκκριμά τους χρησιμοποιείται στην παρασκευή βερνικιών και λάκας ή κεριού (Ασία). Η κόκκινη χρωστική ουσία που εξάγεται από τα αποξηραμένα σώματά τους αποτελούσε για πολλά χρόνια την πηγή της κόκκινης βαφής, πριν ανακαλυφθούν οι συνθετικές βαφές που παρασκευάζονται πιο εύκολα και με χαμηλότερο κόστος.